Net zoals in vorige jaren, zullen ook in 2018 bepaalde regeringsmaatregelen het dominante denken versterken. Lees: meer concurrentie, individualisme en hebzucht. Een mooi voorbeeld hiervan is de maatregel om zoveel mogelijk Belgen naar de beurs te lokken. Hoe men dat gaat doen? Wel door je wijs te maken dat je spaargeld slaapt en dat het geactiveerd moet worden. En je weet wel hoe zo'n activeringspolitiek werkt. Men maakt iets onaantrekkelijk om je naar iets anders te leiden. Zo verlaagt de regering de fiscale vrijstelling op de spaarboekjes.
Guido Deckers
maandag 8 januari 2018
Bron: Public Domain Pictures
In 2017 lag de grens op 1.880 euro rente, maar die zakt in 2018 naar 960 euro. Met andere woorden: je wordt vanaf 2018 al belast als je meer dan 960 euro rente haalt uit je spaargeld. De fiscale vrijstelling is dus met de helft verminderd. Niet erg, zegt de regering, de rente staat toch laag. Je moet al meer dan 850.000 euro aan spaargeld opzij hebben staan om dit te voelen. Allemaal goed en wel, maar wat als de rente gaat stijgen en wat als in de toekomst de regering de fiscale vrijstelling nog verder vermindert? Tegelijkertijd wil de federale regering de burgers aanmoedigen om meer risico te nemen door in aandelen te investeren. Ze doet dat door de eerste schijf van 640 euro aan winstuitkeringen op aandelen belastingvrij te maken. Die maatregel geldt voor alle Belgische en buitenlandse aandelen. Deze vrijstelling zal opgetrokken worden naar 800 euro in 2019.
Misvatting
Beweren dat het spaargeld slaapt, komt op hetzelfde neer als alle tweets van Donald Trump te nemen als waarheid. In tegenstelling van wat de regering beweert, is het spaargeld klaarwakker. Met spaarrekeningen werkt het namelijk zo: banken ontvangen spaargeld, betalen daar een kleine rente voor en lenen dan op hun beurt dat geld uit aan mensen of bedrijven die daar een iets hogere interest voor betalen. En om het met de woorden van econoom Geert Noels te zeggen: 'Het spaargeld dat bij de banken staat, is geen dode materie. Het zijn de werkingsmiddelen van banken, die het gebruiken om te investeren in de lokale economie'.
Als het spaargeld van de burgers geen dode materie is, waarom dan de mensen aanmoedigen om in aandelen te investeren? De belangrijkste reden hiervoor heeft te maken met het dominante ideologische denkkader. Als je wordt aangemoedigd te handelen als een kapitalist, dan ga je ook zo denken. Maar achter de aanmoediging van de regering om in aandelen te investeren, schuilt een grote tegenstrijdigheid. Namelijk die van werknemer en die van aandeelhouder. Als werknemer vind je het belangrijk je werk te behouden, dat je over een voldoende hoog loon beschikt en dat de intresten die bedrijven moeten betalen voor leningen om te investeren niet te hoog zijn. Maar voor een aandeelhouder zijn hoge bedrijfswinsten belangrijk om voldoende rendement uit zijn aandelen te halen. En dit is dan weer tegenstrijdig met voldoende personeel en kwaliteitsvolle arbeidsomstandigheden, hoge lonen en lage intresten. Je wordt dus mee in het bad getrokken van de hebzuchtige kapitalist waardoor je positie als werknemer wordt verzwakt.
Er is geld genoeg
Het is helemaal niet nodig om het spaargeld in te zetten om de economie meer financiële zuurstof te geven. Er is eerder een overschot aan zuurstof. Zo berichtte het weekblad Trends al in november 2014 dat de Belgische bedrijven op een berg cash zaten van 240 miljard euro. Een flink deel van dit bedrag werd als overschot beschouwd dat je al eens terug ziet opduiken in Panama, op de Bahama's of in andere belastingparadijzen. Zo werd in het federale parlement bekend gemaakt dat er 82,9 miljard euro van Belgische bedrijven naar belastingparadijzen vloeide. En dat was alleen voor het jaar 2016. En ondanks de grote rijkdom zorgden zowel de voorgaande regeringen alsook de huidige regering voor zo veel zuurstof, dat de longen van de werkgevers het gevaar lopen te springen. De totale som aan subsidies die de bedrijven krijgen, zijn zo opgelopen dat ze zo goed als even groot zijn geworden als de totale som aan belastingen die de bedrijven betalen op hun winst.
De regering Michel spant hier wel de kroon. Ze besliste om een deel van het werknemersloon, dat de werkgever moet doorstorten naar de sociale zekerheid, te verminderen. Daarbovenop werden de lonen ook verminderd door een indexaanpassing te laten overslaan en werd de wet verstrengd die zorgt dat de lonen minder snel zullen stijgen dan in de buurlanden Duitsland, Frankrijk en Nederland. Nochtans toonde De Nationale Bank eerder al aan dat de loonkostenhandicap met de buurlanden sinds 2016 verdwijnt. Vergeet daarbij niet dat alle uitkeringen in België zich onder de armoedegrens bevinden, en dat men dat graag zo houdt, omdat dit zorgt voor een neerwaartse druk op de lonen. Wat daarmee wordt bedoeld? Als werknemer sta je zwak om looneisen te stellen als er voldoende arme mensen ook een job willen om financieel het einde van de maand te halen.
En of dit nog niet genoeg was, zorgde deze regering er ook nog eens voor dat de bedrijven in de toekomst nóg minder belastingen hoeven te betalen. Dat de bezittende klasse steeds maar rijker wordt en dat de geldberg groeit, is dan ook niet verwonderlijk. Langs de ene kant zijn investeringen niet meer rendabel als gevolg van de besparingen: mensen hebben minder koopkracht waardoor ze minder kunnen consumeren. Daardoor moet er minder geproduceerd worden en zijn die investeringen dus niet rendabel. Langs de andere kant ontlopen de werkgevers samen met hun aandeelhouders steeds meer belastingen en krijgen ze daarbovenop nog subsidies om volwaardige tewerkstelling te creëren, wat ze niet doen. Want 74,3 procent van de nieuwe jobs die onder de regering-Michel werden gecreëerd, zijn jobs zonder werkzekerheid; ze zijn deeltijds of interim.
Een andere wereld is mogelijk
Dat het slapende kapitaal zich niet bevindt bij de kleine spaarder, maar bij een rijke en bezittende klasse, hoop ik duidelijk gemaakt te hebben. Om dit grote kapitaal te bereiken en in te zetten in de economie, zijn belastingen op kapitaal en fraudebestrijding onmisbaar. Maar nog belangrijker is er nood aan investeringen in een ander en democratisch economisch systeem. Wie vandaag bewust naar de realiteit kijkt, ziet een systeem dat zowel de mensen als de aarde als oud vuil behandelt. Het draagt de naam kapitalisme. Het is een systeem dat een heel werkzaam leven uit werknemers zuigt. Het is een systeem dat miljoenen mensen op de wereld rechteloos behandelt. Het is een systeem dat de overheid gebruikt als bron die mag worden uitgemolken voor particuliere rijkdom. Het is een systeem dat het land, het water en de lucht die alle leven mogelijk maken, behandelen als een bodemloos riool.
Naar welk economisch systeem moeten we dan wel? Naar een systeem waarin de gemeenschap opnieuw de belangrijkste sleutelsectoren in handen neemt zodat gezondheidszorg, opvoeding en onderwijs, wetenschappelijk onderzoek, comfortabel wonen, openbaar vervoer, communicatie, energie, banken en sociale dienstverlening voor iedereen verzekerd worden. Het gaat hier niet over een totale staatscontrole, maar wel over een economie die zorgt voor inspraak en controle van onder andere de consumenten, de gebruikers, het personeel, de vakbonden, de milieuorganisaties, de media en de verkozen politici. Daarnaast moeten we de lucht, het zoet water, de oceanen, de biodiversiteit, de atmosfeer beschermen tegen afbraak, vervuiling, verzuring, verschraling of opwarming. De natuurlijke rijkdommen en de ondergrond moeten opnieuw in collectief bezit komen, zodat het beheer en de uitbating ervan kunnen gebeuren in het besef dat deze eindig zijn.
Denk je dat dit een utopie is? Neen hoor. Op donderdag 4 januari 2018 verscheen op DeWereldMorgen een artikel over de succesvolle strijd tegen privatiseringen. Sinds 2000 hebben er wereldwijd 835 geslaagde hersocialiseringen van voorheen geprivatiseerde diensten plaatsgevonden. De meeste daarvan op gemeentelijk niveau, en dat in 45 landen.
Omdat een andere wereld mogelijk is.
Bronnen:
- De Standaard, 28/12/2017, p.22
https://www.apache.be/2017/07/26/de-mythe-van-het-slapende-spaargel/?sh=8e92d5ec5b7dd31372c08-1662601330
- De Standaard, 27/09/2017, p.22
- NBB, jaarverslag 2016, p.258 en p. 143
- http://ptb.be/sites/default/files/images/2017/06/Etude_Salaires/1701_studiepvda_lonen_wet1996.pdf
- http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2017/07/10/begrotingstekort-de-zoveelste-belgenmop
- http://pvda.be/artikels/pvda-biedt-charles-michel-de-juiste-cijfers-aan-75-van-gecreeerde-jobs-zijn-deeltijds
- Nee is niet genoeg, Naomi Klein, p. 114
Guido Deckers
Bron: http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2018/01/08/fiscale-maatregel-die-positie-van-werknemers-verzwakt