TOM SAUER ziet niet in waarom we de F-16's nog altijd willen vervangen. Het enige scenario waarvoor een maatschappelijk draagvlak bestaat in ons land is de verlenging.

Na een hele dag debatteren in het parlement sloot de regering de rangen, en gaat de aankoopprocedure voor de duurste defensie-aankoop gewoon verder (DS 19 april). Het debat in het parlement heeft nochtans de kritiek op de F-35 en op de gevolgde procedure helemaal niet weggenomen, integendeel. Als we alle puzzelstukjes bij elkaar leggen, wordt het duidelijk dat er geen maatschappelijk draagvlak is voor een snelle aankoop van de F-35. De F-16's kunnen met een bijkomende kostprijs van 10 miljoen euro (de installatie van trackers volstaat) gemakkelijk tot 2029 hun taken volbrengen, en kan dus nog zes jaar worden gewacht met een beslissing. Goede huisvaders vervangen hun wagen ook niet om de drie jaar. Het is niet omdat een deel van de luchtmacht nieuw speelgoed wenst, dat de regering aan deze primaire driften moet toegeven.
Ik heb in de Kamer al in 2015 de vraag gesteld of het een goed idee is om opnieuw gevechtsvliegtuigen te kopen. Voor de verdediging van onze landsgrenzen hebben we ze niet nodig, en al zeker niet deze van het kaliber van de F-16, laat staan van de F-35. Oostenrijk doet het met veel goedkopere vliegtuigen. Nederland kan perfect deze taak overnemen, wat nu al gebeurt. Wij kunnen de Nederlanders dan op een andere manier bijstaan.
De voornaamste reden waarom we de vliegtuigen nodig zouden hebben is voor bombardementen. Maar wat hebben zulke bombardementen opgebracht? De tapijtbombardementen op de Britse en Duitse steden, en later ook op Vietnam, hebben die oorlogen niet vroeger doen beëindigen. Dergelijke daden zouden vandaag bovendien als oorlogsmisdaden worden gecatalogeerd. Ze waren legitiem noch effectief. De 'precisiebombardementen' op Afghanistan, Irak, Libië en (onlangs nog) op Syrië waren niet effectiever. Elke bom die collateral damage teweegbrengt, creëert bij de overlevenden nog meer weerstand en agressie. Dat IS en Al-Qaeda definitief verslagen zijn, laat staan door luchtbombardementen, is een fabeltje.

Vijand nodig
Wanneer zet ons land of de EU een diplomatiek luchtoffensief in het Midden-Oosten in? Dat is veel kost-effectiever. Als onze eerste minister deze kaart trekt ten aanzien van Rusland, waarom dan ook niet ten aanzien van andere conflictgebieden? De reden is dat ons land nog steeds lid is van een obsolete (een woord van de Amerikaanse president) alliantie, opgericht tegen de ondertussen vergane Sovjet-Unie. Dergelijke allianties en hun giganteske defensieapparaten hebben permanent vijanden nodig om zelf te kunnen overleven en om hun nieuwe wapensystemen te testen. De grootste winnaars zijn de Lockheed Martins van deze wereld, hun werknemers, maar nog meer hun aandeelhouders.
Krijg dat maar eens verkocht aan de Belgische belastingbetaler. Leg maar eens uit dat 34 extra straaljagers boven op de 3.400 die het Westen nu al bezit een verschil zullen maken (DS 22 maart), terwijl Rusland vijf keer minder uitgeeft aan defensie dan de Europese bondgenoten en achttien keer minder dan de Navo in haar geheel.
Het enige scenario waarvoor een maatschappelijk draagvlak bestaat in ons land is een verlenging van de pas geüpdatete F-16''s aangezien dat een onnodige en dure uitgave uitstelt zonder negatieve consequenties op het terrein. Natuurlijk doet de luchtmacht en haar Amerikaanse evenknie, de legertop en minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) er alles aan om dat scenario te weerleggen. Maar als Lockheed Martin (ook tijdens het recente parlementaire debat) zelf toegeeft dat onze F-16's zonder veel bijkomende kosten dezelfde taken kunnen uitvoeren tot op zijn minst 2029, dan moet toch niet getwijfeld worden ??

De geheime derde taak
En als we dan toch ook over het maatschappelijk draagvlak hebben, moet dringend de derde taak van de huidige F-16's worden afgestoten. Omdat deze taak officieel niet bestaat, kan ik die ook niet benoemen. Voorstanders zijn op één hand te tellen. Geen enkele politicus heeft deze taak ooit met argumenten voor de camera verdedigd, niet alleen omdat ze geheim is, maar ook bij gebrek aan argumenten. Ook onze minister van Defensie geeft toe dat hij er persoonlijk niet voor te vinden is. Parlementsleden van de meerderheid, die in ons land meestal niet buiten de lijntjes kleuren, zeggen dat deze taak voor hen geen must is.
Voormalige premiers, een oud-secretaris-generaal van de Navo, het merendeel van alle burgemeesters in ons land hebben zich hiertegen uitgesproken. Het gehele Vlaamse parlement stemde in een resolutie in die zin in 2015. Ook Rik Van Cauwelaert, toch geen peacenik, uitte in De Afspraak twijfels over het nut van deze taak. Tot 80 procent van de bevolking moet er niets van weten. Komt daarbij dat vorig jaar een algeheel internationaal juridisch bindend verbodsverdrag door 121 landen werd goedgekeurd tegen dit wapensysteem.
De rest van de wereld eist dat we ophouden met deze derde taak, en dit zo snel mogelijk. Dat onze luchtmacht in interne nota's verwijst naar de noodzaak voor de verlenging van deze derde taak, omdat dat de kans vergroot dat de opvolger van de F-16 de F-35 wordt, is ronduit schandalig. Enkel en alleen al daarom is de gepaste straf dat ze langer moeten wachten op hun toys for boys. En als het uiteindelijk goed komt met de F-35 en de financiële situatie van ons land over zes jaar deze luxeaankoop kan rechtvaardigen, dan maar alleen dan kunnen we nadenken om de beste straaljager aan te schaffen, zij het zonder deze immorele en binnenkort ook illegale taak.

 

TOM SAUER
Doceert internationale politiek aan de UAntwerpen. Auteur van 'De strijd voor vrede. En hoe we die kunnen winnen' (Polis).

 

Dit opiniestuk verscheen eerder, in licht gewijzigde vorm, in De Standaard.