Van dinsdag 12 tot en met donderdag 14 vond in de Kenyaanse hoofdstad Nairobi de 6de VN-Wereldbevolkingsconferentie plaats: ‘ICPD 25’. ICPD staat voor ‘International Conference on Population and Development’. De 25 slaat op de jaren sinds de vorige grote ICPD, in 1994 in Caïro.
Verbazingwekkende mediastilte
Op zowat alle Belgische krantenwebsites (Nederlandstalige en Franstalige) was het tevergeefs zoeken naar ‘ICPD 25’. De VRT-TV-journaals en de dag-mails van Knack en Mondiaal Magazine MO* informeerden evenmin. Muisstil bleven ook de alternatieve media. Internationaal zagen media zoals het Qatarese Al Jazeera, ‘China Daily’, The Independent en CNN de (start van de) conferentie al dan niet doelbewust over het hoofd. De mediastilte rond de VN-Bevolkingsconferentie was bijna totaal.
Een mens ging zich nog afvragen, of er echt wel een conferentie was. Maar ja, ze was er. Hier is haar webstek: http://www.nairobisummiticpd.org/
Welke (Westerse) media informeerden er dan toch over ? De Duitse openbare omroepwebstek ‘Deutsche Welle’ (1) alsook ‘The Guardian’ (2). Evenzo SABC uit Zuid-Afrika. Bij de Wall Street Journal dan weer werd in typisch Amerikaanse stijl een aanval gelanceerd op de regeringen van Kenya en Denemarken die als ‘abortus-extremisten’ werden weggezet, extremisten die de VN-top zouden gijzelen: “Abortion Extremists Hijack the U.N. / Organizers of the Nairobi Summit attempt to undo the careful consensus forged at Cairo a quarter-century ago.” (3)
Net geen volledige week na de start van de conferentie bracht eindelijk ook het Mondiaal Magazine MO* een van IPS (Interpress Service) overgenomen bericht: “370 miljard dollar nodig voor reproductieve zorg en gendergelijkheid meisjes en vrouwen”. Probleem: er is momenteel slechts 42 miljard dollar beschikbaar om moedersterfte, gendergeweld en genitale verminking te voorkomen. En dat is volgens IPS met name de schuld van veel Afrikaanse leiders die te weinig in volksgezondheid investeren. (4)
Moedersterfte en miljoenen ongewenste zwangerschappen
Als vrouwen een gezonder leven kunnen leiden en minder kinderen krijgen, heeft dit positieve effecten op de samenleving als geheel. Ziedaar het uitgangspunt van de VN-top.
En ziehier de realiteit: elke dag sterven meer dan 800 zwangere vrouwen aan vermijdbare ziekten. Ongeveer 90 miljoen meisjes en vrouwen worden jaarlijks onbedoeld zwanger. Dat waar de jaarlijkse wereldwijde bevolkingsgroei 83 miljoen bijkomende mensen bedraagt. Ongeveer de bevolking van een heel land zoals Duitsland of Turkije. (5)
"Het recht op zelfbeschikking van vrouwen is vandaag nog geen realiteit: er zijn nog steeds meer dan 200 miljoen vrouwen die niet kunnen beslissen wanneer, waar of met wie ze een kind willen hebben", verklaarde Renate Bähr, directeur van de Duitse Stichting voor Wereldbevolking, aan Deutsche Welle.
Gezinsplanning en zelfbepaalde anticonceptie, een bezoek aan de arts of een veilige abortus , dit klinkt voor sommigen natuurlijk, voor miljoenen vrouwen in de wereld is dit nog steeds niet het geval.
De Wereldbevolkingsconferentie in Nairobi werd daarom opgezet om nieuwe impulsen te geven en tegen 2030 tot echte verbetering te komen. Duizenden gezondheidsdeskundigen, overheidsfunctionarissen en politieke actoren uit meer dan 160 landen en activisten van over de hele wereld kwamen daarom samen, ook om de balans op te maken van de afgelopen 25 jaar.
Vijf grote thema’s
De volgende grote thema’s stonden centraal in Nairobi:
1) Algemene toegang tot seksuele en reproductieve gezondheid en rechten als onderdeel van de algemene gezondheidszorg.
2) Het zoeken naar de financiële middelen die nodig zijn om de doelstellingen van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties te bereiken. Dit omvat bovenal het waarborgen van gendergelijkheid, gezondheid en welzijn.
3) Gebruik van ‘demografische diversiteit’ om de economische groei te versterken en duurzame ontwikkeling te bereiken.
4) Het stoppen van gender-gerelateerd geweld en gevaarlijke praktijken zoals de genitale verminking van vrouwen.
5) Handhaving van het recht op seksuele en reproductieve gezondheidszorg, ook in humanitaire crises en kwetsbare situaties.
Mijlpaal ‘Cairo 1994’
Tijdens de vorige Wereldbevolkingsconferentie van de VN, een kwarteeuw geleden in Caïro, werd een mijlpaal gerealiseerd: het door 179 staten aangenomen actieprogramma verklaarde dat vrouwenrechten en gelijke rechten wereldwijd cruciaal zijn voor duurzame ontwikkeling.
"De conferentie van Caïro was baanbrekend", verklaarde Renate Bähr aan Deutsche Welle. “In Caïro werd besloten dat het bevolkingsbeleid niet langer tot aantallen moest worden beperkt, het individu kwam op de voorgrond”. Bähr was er destijds bij toen besloten werd: "We moeten de vrouwen laten beslissen. We willen hen niets opleggen. Het gaat om het recht van vrouwen op zelfbeschikking".
Het programma van Caïro stelde voor het eerst individuele rechten en persoonlijk welzijn centraal in het ontwikkelingsbeleid. "Het recht op medische zorg tijdens en na de zwangerschap werd ook vastgelegd in het actieprogramma, evenals het recht op een veilige abortus - als het legaal is in een land.
De top in Nairobi: oude doelen, nieuw momentum
De doelstellingen van Caïro werden slechts gedeeltelijk bereikt. "Er zijn nog steeds 25 miljoen onveilige abortussen per jaar", stelde Naisola Likimani van de internationale vrouwenbeweging ‘She Decides’. "Onze droom van Caïro is nog niet vervuld."
Ook Arthur Erker van het Wereldbevolkingsfonds (UNFPA) trok "gemengde conclusie" uit de 25 jaar sinds Caïro. Weliswaar sterven nu 44% minder moeders dan toen tijdens de zwangerschap. 25% meer vrouwen gebruiken voorbehoedsmiddelen en het aantal kinderen per vrouw in minder ontwikkelde landen is statistisch gezien gedaald van ongeveer 6 naar minder dan 4 kinderen per vrouw. “De evolutie ging de goede richting uit, maar we zijn nog niet klaar met onze agenda”.
De 17 grote VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling – de 17 SDG’s: ‘Sustainable Development Goals’ - kunnen alleen worden bereikt als ook de doelstellingen van de Nairobi-conferentie worden bereikt.
Goede gezondheid, welzijn en gelijke rechten behoren tot de duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties. Toegang tot voorbehoedsmiddelen draagt hieraan bij. Anticonceptie is een fundamenteel recht. De UNFPA investeerde vorig jaar alleen al 200 miljoen dollar in anticonceptie.
50 jaar Wereldbevolking Fonds (UNFPA)
Met een budget van 1,3 miljard Amerikaanse dollars per jaar is UNFPA 's werelds grootste fonds voor de financiering van bevolkingsprogramma's. Het werd opgericht in 1969 als reactie op de spectaculair groeiende menselijke wereldbevolking. (Terwijl gelijktijdig de dierlijke wereldbevolking en de biodiversiteit kelderden.)
Een basisidee is dat anticonceptie gebaseerd moet zijn op de principes van gelijkheid, gezondheid en zelfbeschikking, niet op dwang of geboorteregeling door de staat.
De bevolking van Afrika groeit het snelst
Al jaren groeit de bevolking in Afrika het snelst. In Latijns-Amerika en Azië daalde het geboortecijfer van ongeveer 6 kinderen per vrouw in 1950 tot een gemiddelde van 2 kinderen per vrouw vandaag. In Azië groeit vooral Indonesië: tegen 2050 zullen er ongeveer 320 miljoen mensen wonen.
Tegen 2050 zullen er 2,5 miljard mensen op het Afrikaanse continent wonen, ongeveer dubbel zoveel dan nu. Het geboortecijfer daalt momenteel wel in sommige landen, vooral in Oost-Afrika. In Rwanda en Ethiopië werden in 1990 ongeveer 6 kinderen per vrouw geboren. Vandaag nog ongeveer 4.
Aan de andere kant kan aanzienlijk minder of geen vooruitgang worden waargenomen in de meeste West- en Centraal-Afrikaanse landen, waar de geboortecijfers gemiddeld nog steeds hoger zijn dan 5 kinderen per vrouw. In het West-Afrikaanse Niger – het land met de hoogste vruchtbaarheid ter wereld – ging het zelfs de andere kant uit. In 2018 hadden vrouwen daar gemiddeld 7,6 kinderen. In 2006 was dat ‘maar’ 7 kinderen per vrouw. En zie die alfabetiseringsgraad: 29 % . 42,8 % van de mannen in Niger kan lezen, maar slechts 17,1 % van de vrouwen.
2017: het jaar dat we door Trump de controle over de toename verloren ?
Neen tegen condooms. Neen tegen de pil. Neen tegen de vrije keuze van vrouwen inzake zwangerschapsafbreking. Zo zien veel conservatief religieuze groepen en politici het, ook in de rijke landen en met name in de V.S.
De Amerikaanse president Donald Trump zette in 2017 de ‘Global Gag Rule’ weer in werking. Hij schorste 100 miljoen dollar steun aan de financiering van niet-gouvernementele organisaties wereldwijd die informeren over abortussen of er uitvoeren. In Polen en enkele andere landen werden recent zeer strikte anti-abortuswetten aangenomen. De ‘pro-life’-beweging beweert daarmee kinderlevens te redden, maar ze zwijgt over de vrouwen die er hun leven bij inschieten.
2019-2020: Nieuwe Belgische abortuswetgeving maar zie wie protesteert …
In België ligt momenteel een uitbreiding van de abortuswet voor in het parlement. De Standaard berichtte daarover op dinsdag 12 november dat “PS, SP.A, PVDA, Ecolo, Groen, Défi, MR en Open VLD een inhoudelijke consensus bereikten over de hervorming van de abortuswetgeving. Zoals verwacht wordt de termijn voor abortus verlengd van twaalf naar achttien weken. De bedenktijd van zes dagen wordt dan weer ingekort tot 48 uur. Het is de bedoeling om dit jaar nog de hervorming door de Kamer te krijgen.”
Maar zie: ook hier liggen (naast politici van CD&V en NVA) ‘religieuze’ kopstukken dwars. De Standaard schreef dat “de Belgische bisschoppen verbijsterd reageren en het 'onbegrijpelijk’ vinden dat zo “een belangrijke en delicate aangelegenheid zo vlug wordt behandeld en zonder enig voorafgaand fundamenteel debat”. (6)
Alsof dat debat niet al jaren in de samenleving gevoerd wordt … Tussen haakjes: katholieke bisschoppen, dat zijn voor wie onbekend zou zijn met hun club, allemaal mannen zonder de zorg voor een kroost.
De relevantie van Nairobi voor België ?
Voor de VN-Bevolkingstop hadden de Belgische media niet de minste aandacht, voor de problemen rond nieuwe asielcentra in Bilzen en Zoutleeuw des te meer. Nochtans hangt het één met het ander samen.
Des te meer mensen er in ‘het globale Zuiden’ in armoede leven, des te meer er naar Europa willen migreren. Om de armoede in dat zuiden te beperken, om de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN te realiseren, is het nodig dat families en met name vrouwen wereldwijd verstandig kunnen beslissen hoeveel kinderen ze al dan niet zullen opvoeden. Is het nodig ook dat meisjes hun schooltijd kunnen afmaken, zonder die te moeten afbreken door een ongewenste zwangerschap.
‘Google’ nu eens even op ‘Abortion Laws, Worldmap 2019’. Dan krijg je kaarten te zien die dit leren: de top 4 van regio’s waaruit mensen wegtrekken betreft toch wel net die regio’s waar abortus strafbaar is én in het verlengde daarvan, de toegang tot seksuele opvoeding en voorbehoedsmiddelen zeer beperkt. Met name het katholieke Latijns-Amerika (waar sommige bisschoppen zelfs verkrachte kindmeisjes geen abortus toestaan), het deels katholieke, deels islamitische Afrika, de islamitisch Arabische regio en het deels islamitische, deels katholieke, deels boeddhistische Zuid-Oost-Azië.
In Europa valt het superkatholieke Polen uit de boot. Daar probeert de politieke rechterzijde en met name de regerende ‘Law and Justice Party’ (PiS), zowaar om seksuele opvoeding voor jongeren onder 18 jaar, strafbaar te maken. Van veel LGBTI-rechten wil PiS al evenmin weten. (7) Jaren geleden, in 2010, titelde MO* overigens al: “Kerk saboteert seksuele voorlichting op Poolse scholen.” “Druk van de Rooms-katholieke Kerk in Polen” schreef Pavol Stracansky “om seksuele voorlichting op scholen achterwege te laten, leidt tot veel ongewenste zwangerschappen.” (8)
Links pro vrouwenrechten en hogere levensverwachtingen
Om toch nog met een positieve noot te eindigen, is er Argentinië waar de pas verkozen linkse president Alberto Fernandez aankondigt abortus te legaliseren. In 2012 ging de linkse president Mujica van Uruguay hem vooraf. Het revolutionaire Cuba legaliseerde als eerste Latijns-Amerikaans land abortus reeds in 1965.
Wie anno 2019 in België overbevolking ter sprake wil brengen, krijgt snel Malthus en zelfs de nazi’s naar het hoofd geslingerd. Daar waar Hitler een geforceerde geboortepolitiek voerde, met ‘moederkruisen’ voor vrouwen met grote gezinnen. Daarentegen waren het de bolsjevieken die na de Oktoberrevolutie de huwelijks- en abortuswetten ‘liberaliseerden’: de Sovjetunie werd in 1920 het eerste land ter wereld waar abortus in alle omstandigheden toegelaten werd. Homoseksualiteit verdween uit de strafwet. Gelijke rechten voor mannen en vrouwen werden afgekondigd. Stalin zou dat later weliswaar voor een deel terugschroeven: abortus werd van 1936 tot 1955 weer strafbaar in de Sovjetunie.
Maar ook elders brachten linkse revoluties vaak meer vrijheid voor de vrouwen. Communistisch China wist – weliswaar met veel te veel staatsdruk – de grootste bevolkingsbeperking ooit te realiseren: het één kind beleid spaarde zo’n 400 extra miljoen Chinezen uit. Voorwaarde voor de economische opgang van het land. In Zuid-Amerika geven nu opnieuw linkse leiders, tegen de zin van de kerk in, vrouwen meer zelfbeschikkingsrecht.
Noteer nog dat in het kleine, door de V.S. met de grote middelen geboycotte Cuba, de levensverwachting nu hoger ligt dan bij de ‘rijke’ vijand: 76,7 jaar voor de Cubanen tegenover 76,1 voor de ‘Yankees’. (9)
Jan-Pieter Everaerts
Bronnen:
1- https://www.dw.com/de/weltbevölkerungskonferenz-in-nairobi-neuer-anlauf-für-frauenrechte/a-51199126
3- https://www.wsj.com/articles/abortion-extremists-hijack-the-u-n-11573515822
5- https://nl.wikipedia.org/wiki/Wereldbevolking
6- https://www.standaard.be/cnt/dmf20191112_04711924
8 - https://www.mo.be/artikel/kerk-saboteert-seksuele-voorlichting-op-poolse-scholen
9- https://www.worlddata.info/life-expectancy.php + ‘Manière de Voir’ (Le Monde Diplomatique) van oktober 2019
Deze tekst is een herneming en actualisering van berichten die van 12/11 tot en met 18/11 verschenen in het ezine De Groene Belg. Voor info: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.