Congo werd precies 61 jaar geleden onafhankelijk van België. Maar hoe onafhankelijk is het land echt?

Dit opiniestuk verscheen op 30 juni 2021 in De Standaard. Door Tracy Bibo Tansia (Liaison coördinator regio Grote Meren bij 11.11.11) & Sandrine Ekofo (Beleidsmedewerker Congo bij Broederlijk Delen).

Congo en België hebben al 61 jaar een haat-liefdeverhouding. De gedeelde koloniale geschiedenis werd lang niet op een kritische manier besproken. Pas de laatste jaren is het debat over de kolonisatie weer op gang gekomen, onder meer dankzij de kritische stemmen van de Congolese diaspora en veel historici. Vorig jaar stond de 60ste onafhankelijkheidsviering van Congo in het teken van dekolonisatie, de spijtbetuiging van koning Filip aan de Congolese bevolking en de oprichting van de Congocommissie. Dat zijn allemaal stappen in de goede richting, maar het gaat traag.

Eén jaar later zijn er nog altijd geen officiële excu­ses gekomen van de Belgische rege­ring, het koningshuis of de katholieke kerk voor de miljoenen Congolese slachtoffers van de koloniale periode. Hoelang moet de Congolese bevolking nog wachten? Wanneer zal het over herstelbetalingen voor de kolonisatie gaan? Ondertussen is er wel eindelijk zicht op de terug­gave van de stoffelijke resten van de eerste democratisch verkozen Congolese premier, Patrice Lumumba, en van onrechtmatig verkregen Congolese kunststukken (DS 19 juni). Die symbolische overwinningen zijn slechts een kleine vooruitgang in de globale strijd voor dekolonisatie.

500 jeeps als cadeau
Tijdens de officiële plechtigheid van de onafhankelijkheidsverklaring van Congo was Lumumba ervan overtuigd dat het land het stralende voorbeeld voor heel Afrika zou worden. Maar na de onafhankelijkheid was snel duidelijk dat de kolonisator vervangen werd door een nieuwe Congolese politieke elite die nog steeds ten dienste van de kolonisator werkte. De Belgische economische belangen werden nog steeds gevrijwaard. Daardoor kwam er geen dekolonisering van de economie. Ook verrijkten de Congolese politieke elite en haar entourage zichzelf ten nadele van de bevolking.

Wanneer zullen de Congolese politici zich ontdoen van hun koloniale erfenis en de rijkdom werkelijk herverdelen met de bevolking?

Vandaag is er niet veel veranderd. Terwijl de sociaal-economische behoeften in Congo heel groot zijn, heeft president Félix Tshisekedi onlangs 500 jeeps, met een kostenplaatje van 41.000 dollar per voertuig, aangeboden aan zijn parlementsleden. Dat is maar een van de vele voorbeelden van hoe de elite ongegeneerd haar zakken vult, terwijl de Congolese bevolking met schaarste kampt. De Congolese politieke elite neemt haar verantwoordelijkheid nog altijd niet. Wanneer zullen de Congolese politici zich ontdoen van hun koloniale erfenis en de rijkdom werkelijk herverdelen met de bevolking? Alleen als ze dat doen, kunnen we van dekolonisatie spreken.

Falende vredesmissie
Tot voor kort was er veel ongenoegen over de bemoeienissen van België met Congolese aangelegenheden, over de falende VN-vredesmissie Monusco in Congo en zelfs over de sector van internationale solidariteit. 61 jaar onafhankelijkheid staat ook gelijk aan 61 jaar ontwikkelingssamenwerking in Congo. Als beleidsmedewerker voor Broederlijk Delen en als liaison coördinator voor 11.11.11 stellen we vast dat het koloniale discours ook in onze sector nog al te vaak gebruikt wordt. We zijn ons daarvan bewust en proberen als organisaties en als sector af te stappen van die koloniale elementen en te dekoloniseren.

Het is hoog tijd dat onze sector en de Belgische regering in hun samenwerking met Congo streven naar autonomie van de partner. Ook dat is dekoloniseren. Vandaag worden al stappen gezet in de richting van een samenwerking op basis van gelijkwaardigheid, maar er is nog veel werk a

Bron: https://broederlijkdelen.be/nl/nieuws/geen-verzoening-zonder-herstelbetalingen